Hệ sinh thái ‘8 kỳ quan’ của tỷ phú Phạm Nhật Vượng còn lại gì sau khi buông Vinmart và VinEco?

Tập đoàn Vingroup có hệ thống hoạt động kinh doanh tập trung vào 8 lĩnh vực chính gồm bất động sản, du lịch nghỉ dưỡng, bán lẻ, công nghiệp, công nghệ, y tế, giáo dục và nông nghiệp.

Công ty CP DV TM Tổng hợp VinCommerce và Công ty TNHH Đầu tư Sản xuất Phát triển Nông nghiệp VinEco là hai nhân tố chính trong mảng bán lẻ và nông nghiệp. Tuy nhiên mới đây, tập đoàn của ông Phạm Nhật Vượng đã chính thức công bố  sáp nhập hai công ty này Masan. Sau khi thương vụ này hoàn tất, Vingroup sẽ chính thức không còn điều hành trực tiếp hai mảng kinh doanh này.

Như vậy tham vọng tuyên bố mở 300 siêu thị Vinmart và gần 10.000 cửa hàng Vinmart+ đến năm 2025 đã phải chuyển hướng khi Vingroup tuyên bố đạt thỏa thuận sáp nhập hai chuỗi siêu thị này về Tập đoàn Masan và không còn nắm quyền kiểm soát.

Sau thương vụ mang tính lịch sử với Masan, Vingroup sẽ hoạt động còn lại với 6 lĩnh vực, trong đó có bất động sản và sản xuất đang được tập đoàn này đầu tư mạnh nhất.

Riêng trong mảng bán lẻ, doanh nghiệp của tỷ phú Phạm Nhật Vượng vẫn giữa lại Công ty CP Kinh doanh và Thương mại Dịch vụ VinPro và Công ty CP VinID.

Mảng bán lẻ ghi nhận 21.883 tỷ đồng doanh thu trong 9 tháng năm nay, cao thứ 2 trong các bộ phận kinh doanh. Tuy nhiên, số thu từ bán lẻ vẫn thấp hơn 2,5 lần so với động bất động sản là 54.906 tỷ đồng. Tỷ trọng đóng góp vào doanh thu hợp nhất của mảng bất động sản cũng là 59%, trong khi số góp từ bán lẻ là 24%.

Những năm trước, dù ghi nhận doanh thu hơn chục nghìn tỷ nhưng tỷ trọng đóng góp của bán lẻ vào doanh thu hợp nhất cũng mới trên dưới 15%.

Ngoài bán lẻ, Vingroup vẫn duy trì mảng dịch vụ du lịch và vui chơi giải trí, với doanh thu cao thứ 3 đạt 6.805 tỷ đồng sau 9 tháng. Tuy nhiên, bộ phận này cũng đang hoạt động trong tình trạng thua lỗ.

Tập đoàn Vingroup sẽ giữ lại y tế và giáo dục vì đây là lĩnh vực hoạt động phi lợi nhuận.

Sau khi buông VinCommerce, VinEco, Vingroup vẫn còn 5 lĩnh vực đang thua lỗ dựa theo phản ánh trong báo cáo kết quả kinh doanh bộ phận của tập đoàn này.

Bán lẻ đã không phải là mảng kinh doanh ngoài bất động sản được tập trung nhiều nhất từ khi VinFast và VinSmart xuất hiện.

Tuy nhiên, sau gần 2 năm từ khi đầu tư mảng sản xuất, Vingroup đã dồn rất nhiều lực cho VinFast và VinSmart khi tổng tài sản bộ phận này đã tăng lên 84.028 tỷ đồng, cao thứ 2 chỉ sau bất động sản và chiếm gần 24% tổng tài sản hợp nhất. Tài sản bộ phận này đã tăng gấp gần 38 lần, trong khi tài sản bộ phận bán lẻ tăng khoảng 40% và chiếm vỏn vẹn 4,4% tổng tài sản hợp nhất.

Tương tự, khoản đầu tư tài chính của Tập đoàn mẹ - Vingroup tại hai doanh nghiệp bộ phận sản xuất là VinFast và VinSmart cũng đạt lần lượt 12.847 tỷ và 2.481 tỷ đồng đến cuối tháng 9 năm nay, đều tăng gấp đôi so với đầu năm.

Trong khi đó, cơ cấu lại tỷ lệ sở hữu đã giảm số vốn đầu tư tài chính của tập đoàn mẹ vào bán lẻ từ 5.809 tỷ đồng tại VinCommerce hồi đầu năm xuống 4.573 tỷ tại Công ty VCM (VCM hiện là công ty mẹ sở hữu VinCommerce).

Sau khi sáp nhập VinCommerce và VinEco vào Công ty Hàng tiêu dùng Masan, lãnh đạo Vingroup đã lý giải thương vụ này là để dồn lực cho hoạt động sản xuất công nghiệp và công nghệ với sản phẩm ôtô và điện thoại…

Trên thực tế, việc chuyển giao mảng bán lẻ sẽ giúp Vingroup cắt đi khoản lỗ lũy kế từ hoạt động này và giảm phân bổ nguồn lực vào quá nhiều mảng. Hơn nữa, việc phát triển với nhiều ngành lĩnh vực nếu thiếu những điều kiện cần thiết, thiếu sự chuẩn bị kỹ càng về hoạt động quản trị, điều hành, nguồn nhân lực, tài chính… có thể dẫn tới giảm sút hiệu quả kinh doanh của tập đoàn.

Khi tiến hành mở rộng hoạt động kinh doanh sang các ngành nghề mới, Vingroup có thể bị phân tán về nguồn vốn cũng như nguồn nhân lực. Việc đầu tư vào ngành nghề chính giảm đi cũng khiến cho khả năng cạnh tranh có thể bị suy yếu.

Cũng tại báo cáo này, Vingroup cho biết hoạt động bán lẻ tại Việt Nam đối mặt với nhiều cạnh tranh từ các đối thủ nước ngoài. Trong đó, các tập đoàn nước ngoài không chỉ tham gia vào thị trường bán lẻ từ khâu phân phối mà còn mở rộng chuỗi cung ứng bằng cách tham gia cạnh tranh từ khâu sản xuất.